محسن استاد علی عضو انجمن مستند سازان سینمای ایران است، سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی مستند از سی و دومین جشنواره بین المللی فجر، تندیس بهترین کارگردانی جشن خانه سینما دوره ی پانزدهم و شانزدهم، جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم آوانکا (پرتغال) و بسیاری موفقیت های دیگر را در کارنامه اش دارد. او یکی از اعضای هیئت انتخاب دهمین جشنواره ملی فیلم مستند و کوتاه رضوی یزد است.

روند انتخاب فیلم ها توسط هیئت انتخاب به چه شکل است؟ و شاخصه های اصلی مد نظر هیئت انتخاب چیست؟

در مرحله اول فیلم ها دیده و امتیاز داده می شوند، و در پایان نیز رای گیری می شود. طبیعتا یک تعدادی فیلم آنقدر خوب هستند که نیازی به بحث نیست. فیلم هایی هم هستند که برای حضور یا عدم حضورشان تفاوت دیدگاه وجود دارد و باید در مورد آن رایزنی شود. در خصوص ویژگی های مد نظر هیئت انتخاب هم، در بخش اصلی تلاش کردیم به اهداف جشنواره پایبند باشیم یعنی ارتباط موضوعی فیلم با امام رضا (ع).

همین مسئله موضوعی بودن جشنواره، یکی از مسائلی است که بسیار روی آن بحث می شود به نظر شما آیا موضوعی بودن می تواند یک معضل تلقی شود؟

موضوعی بودن یک جشنواره، یعنی روی نگاه خاصی تاکید داریم. اینکه ما نوع نگاه های متفاوت را در راستای آن موضوع خاص ببریم بحث جداگانه ای است. من فکر می کنم پیش از آسیب شناسی این موضوع باید در عرصه تولید به آن بپردازیم. یعنی اگر داریم جشنواره ای موضوعی برگزار می کنیم فیلم های تاثیرگذار تولید شود. واقعیت این است که چنین جشنواره هایی مخاطب گریز می شوند باید به این فکر کنیم چگونه می توان فیلم های ارزشمندی در این حوزه تولید کرد که بتواند مخاطب را نگه دارد. به نظرم باید به آسیب شناسی تولید فیلم بپردازیم و فیلم هایی با بودجه های مشخص و توسط کسی که دارای نگاه هستند تولید کنیم تا بتوانیم جشنواره موثرتری داشته باشیم.

آیا با توجه به فیلم هایی که دیدید می توان به آینده فیلمسازان جوان فیلم کوتاه (مشخصا فیلم اولی ها) امیدوار بود؟

غالب فیلم هایی که ما دیدیم در مرحله موضوع مانده اند، حتی به مرحله ایده هم نرسیده اند یعنی موضوعی فیلمساز را جذب کرده و فقط به واسطه داشتن یک دوربین و یک موضوع جذاب فیلمی تولید شده در صورتی که یک مستند نیازمند یک ایده است بعد از آن باید موقعیت آدم ها را طراحی کرد. به نظرم باید نگاه های متفاوتی به چنین موضوعاتی بشود تا بتوان فیلم های خوبی داشت. البته در بخش سبک زندگی فیلم هایی بود که ما را درگیر کرد حتی فیلمی دیدم که من را بسیار تکان داد چه به لحاظ موضوع، چه به لحاظ پرداخت و سایر مسائل فیلم غافلگیر کننده ای بود اما در بخش اصلی تا رسیدن به آرمان های جشنواره، هنوز راه باقیست.  

برای برطرف کردن مشکلی که اشاره کردید و در فاصله خاتمه این جشنواره و آغاز جشنواره یازدهم، چه برنامه هایی می توان برای فیلمسازان جوان در نظر گرفت؟

در حوزه مستند برگزاری یکسری کارگاه ها با موضوع طراحی فیلمنامه مستند، چگونگی رسیدن از موضوع به ایده و از ایده به طرح اصلی می تواند به فیلمسازان این حوزه کمک کند تا با مشورت با افراد خبره، بتوانند فیلم قدرتمند تری تولید کنند. آفت سینمای مستند ما این است که تعداد زیادی مستند که در همه جشنواره ها می بینیم در مرحله اولیه، ابتر مانده اند.

شاید هنوز به تعریف درستی از مستند نرسیده ایم؟

بله. تصور می شود زمانی که یک موضوع جذاب و یک دوربین داریم، خروجی یک فیلم مستند می شود، وقتی با این تعریف وارد حیطه مستند می شویم قطعا خروجی کار خوب نخواهد بود. بحث دیگر هم سفارشی سازی است که از آفات فیلم هاست. زمانی که می خواهی مطلبی را به صورت گل درشت نشان بدهی، مخاطب این موضوع را می فهمد و این روند به ضد خودش تبدیل می شود.

و سخن پایانی...

به نظرم صرف برگزاری یک جشنواره نمی تواند موثر واقع شود باید به تولیدات فکر کنیم. چقدر خوب است آدم های علاقه مند این حوزه، درست هدایت شوند چون در این حیطه زحمت کشیده می شود، علاقه وجود دارد و هزینه هم می شود پس کاش این اندیشه درست هدایت شود تا با یک فیلم خوب مواجه بشویم.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا